Trong nhiều năm, không ít công chức vẫn giữ được vị trí chỉ nhờ vào hệ thống ngạch bậc cứng nhắc, thay vì năng lực thực tế. Thực trạng này làm giảm tính cạnh tranh, trì trệ hiệu quả công vụ. Trước yêu cầu đổi mới, cải cách chế độ công vụ đang được đẩy mạnh theo hướng lấy vị trí việc làm làm trung tâm, loại bỏ thi nâng ngạch, tạo động lực cho người có năng lực được trọng dụng.
Vì sao cần cải cách chế độ công vụ?
Hệ thống công vụ hiện hành vẫn còn nặng tính hình thức, thiếu linh hoạt và chưa phát huy hết năng lực cá nhân, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải cải cách toàn diện.
Hệ thống ngạch công chức hiện hành còn nhiều bất cập
Hệ thống ngạch công chức hiện nay đang khiến quá trình thăng tiến trở nên chậm chạp và rập khuôn. Một công chức thường mất đến 9 đến 10 năm để đi từ cán sự đến chuyên viên cao cấp, bất kể năng lực thực tế ra sao, gây lãng phí nguồn lực và thời gian.
Cách phân loại này tạo ra tâm lý an toàn, giữ vị trí nhờ thứ bậc chứ không phải hiệu quả của công việc. Người làm giỏi và người làm kém dễ bị đánh giá ngang bằng, dẫn đến sự trì trệ và thiếu động lực trong đội ngũ công chức.
Đòi hỏi mới từ nền quản trị quốc gia hiện đại
Trong bối cảnh chuyển đổi mô hình quản trị theo hướng hiện đại, nền công vụ không còn chỗ cho tư duy “vào trước, lên trước”. Các vị trí tuyển dụng cần người có năng lực thực thi ngay lập tức, không thể chờ đợi quy trình thăng tiến kéo dài như trước đây.
Những lĩnh vực then chốt như công nghệ số, quản lý đô thị, y tế hay giáo dục đang đặt ra yêu cầu cao về chất lượng nhân sự. Công chức phải có kiến thức thực tế, khả năng xử lý tình huống nhanh và thích ứng tốt với đổi mới, thay vì chỉ đáp ứng tiêu chí hành chính hình thức.
Những điểm đột phá trong cải cách chế độ công vụ
Dự thảo Luật Cán bộ, công chức sửa đổi mang đến loạt thay đổi lớn, tạo ra bước đột phá trong cải cách chế độ công vụ theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả.
Vị trí việc làm là trung tâm, ngạch chỉ là công cụ phụ trợ
Dự thảo luật mới xác lập nguyên tắc lấy vị trí việc làm làm trung tâm trong toàn bộ hoạt động quản lý nhân sự công vụ. Đây sẽ là căn cứ duy nhất để quyết định tuyển dụng, phân bổ biên chế, đào tạo, trả lương và đánh giá hiệu quả làm việc.
Trong cơ chế mới, ngạch công chức chỉ còn giữ vai trò phụ trợ mang tính kỹ thuật, nhằm phân loại trình độ chuyên môn. Ngạch không còn là mục tiêu phấn đấu bắt buộc, giúp loại bỏ tư duy “leo bậc” theo kiểu cũ trong bộ máy hành chính.
Bỏ thi nâng ngạch – công chức được xếp theo năng lực thực tế
Một trong những thay đổi đột phá của dự thảo luật là bỏ quy định thi nâng ngạch, vốn kéo dài và mang tính hình thức nhiều năm qua. Thay vào đó, công chức sẽ được xếp ngay vào ngạch tương ứng với vị trí nếu chứng minh đủ năng lực chuyên môn và đáp ứng yêu cầu thực tế.
Cơ chế này giúp tạo sự linh hoạt trong quản lý nhân sự, đặc biệt với các vị trí đòi hỏi trình độ cao. Tổ chức có thể nhanh chóng bố trí người phù hợp vào đúng vị trí, thay vì chờ đợi quy trình nâng ngạch theo thứ bậc như trước.
Đánh giá công chức bằng KPI và dữ liệu số
Để nâng cao hiệu quả công vụ, việc đánh giá cán bộ, công chức đang được chuyển đổi theo hướng định lượng, sử dụng KPI và dữ liệu số làm công cụ chính.
Chuyển từ định tính sang định lượng
Dự thảo luật đề xuất chuyển đổi cách đánh giá công chức từ phương pháp định tính sang định lượng, tập trung vào kết quả công việc thực tế. Mỗi cá nhân sẽ được đánh giá thông qua sản phẩm cụ thể gắn với chức trách và vị trí đảm nhiệm, thay vì các tiêu chí chung chung.
Bộ tiêu chí đánh giá sẽ được xây dựng trên nền tảng KPI, đồng thời tích hợp yếu tố đặc thù của công vụ Việt Nam. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch nhưng vẫn phù hợp với thực tiễn vận hành của bộ máy hành chính.
Xây dựng nền công vụ công khai, minh bạch
Một trong những mục tiêu trọng tâm của cải cách là xây dựng nền công vụ công khai, minh bạch và đặt hiệu quả lên hàng đầu. Việc loại bỏ cơ chế “biên chế suốt đời” sẽ chấm dứt tình trạng cán bộ không làm được việc nhưng vẫn giữ vị trí cố định trong bộ máy.
Dữ liệu số sẽ trở thành công cụ hỗ trợ giám sát và đánh giá công chức một cách khách quan. Nhờ hệ thống số hóa, việc theo dõi tiến độ, hiệu suất công việc sẽ minh bạch hơn, giúp nâng cao trách nhiệm và giảm thiểu tình trạng đánh giá cảm tính.
Trọng dụng người tài, những trụ cột của công vụ hiện đại
Trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ nền công vụ, việc phát hiện và trọng dụng người tài trở thành yêu cầu cấp thiết để xây dựng đội ngũ cán bộ chất lượng, đáp ứng thời đại mới.
Người tài là chủ thể đặc biệt trong hệ thống
Dự thảo luật mới đã khẳng định người có tài sẽ là chủ thể đặc biệt trong hệ thống công vụ, cần được ưu tiên để thu hút và sử dụng hiệu quả. Việc luật hóa nguyên tắc trọng dụng nhân tài là bước tiến quan trọng để tạo ra nền công vụ đề cao giá trị thực chất, thay vì hình thức.
Người tài sẽ có cơ hội phát triển, được giao nhiệm vụ phù hợp và được đánh giá dựa trên năng lực thực tế. Điều này không chỉ giúp họ phát huy tối đa khả năng mà còn tạo động lực cống hiến lâu dài cho bộ máy nhà nước.
Chính sách linh hoạt cho các lĩnh vực chiến lược
Trước bối cảnh cạnh tranh tri thức và chuyển đổi số, dự thảo luật định hướng xây dựng chính sách linh hoạt nhằm thu hút nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực chiến lược. Những ngành như công nghệ số, y tế, giáo dục, quản lý môi trường hay đô thị đang rất cần đội ngũ cán bộ có chuyên môn sâu và khả năng thích ứng cao.
Thay vì mở rộng biên chế, cải cách hướng tới mô hình tinh gọn nhưng hiệu quả, lấy chất lượng thay cho số lượng. Chính sách tuyển chọn, đãi ngộ và sử dụng nhân sự sẽ được điều chỉnh phù hợp với từng lĩnh vực, đảm bảo vừa tiết kiệm ngân sách, vừa nâng cao năng lực bộ máy hành chính.
Mọi thông tin về cải cách công chức, văn bản luật và kỳ thi sắp tới đều sẽ được cập nhật nhanh nhất trên Congchuc247. Tải ứng dụng ngay qua App Store hoặc CH Play để để cập nhật nhanh chóng, đầy đủ và chính xác các chính sách, văn bản, thông báo tuyển dụng.
Cải cách chế độ công vụ không đơn thuần là điều chỉnh kỹ thuật quản lý, mà là một cuộc chuyển mình toàn diện trong cách vận hành bộ máy nhà nước. Khi vị trí việc làm trở thành trung tâm, việc tuyển dụng, đánh giá và đãi ngộ sẽ phản ánh đúng năng lực thực chất. Từ đó, người làm tốt được ghi nhận xứng đáng, tạo động lực phát triển chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả.
