Viên chức y tế là lực lượng nòng cốt trong hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng, làm việc tại các cơ sở y tế công lập. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ viên chức y tế là gì, gồm những chức danh nào, thi viên chức y tế ra sao và lộ trình nghề nghiệp như thế nào. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan, dễ hiểu về viên chức y tế, từ khái niệm đến hình thức thi và những lưu ý quan trọng cho thí sinh chuẩn bị dự thi.
Viên chức y tế là gì?
Theo quy định của pháp luật, khái niệm viên chức được nêu tại Điều 2, Khoản 1 Luật Viên chức số 58/2010/QH12 (được sửa đổi, bổ sung năm 2019) như sau:
“Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.”
Từ quy định này có thể hiểu, viên chức y tế là những viên chức làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực y tế như bệnh viện công lập, trung tâm y tế, trạm y tế xã, phường, viện nghiên cứu và cơ sở đào tạo y khoa. Họ được tuyển dụng theo vị trí việc làm y tế, làm việc theo hợp đồng và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn về chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Xem thêm: Viên chức là gì? Khái niệm, đặc điểm, phân loại theo pháp luật
Các chức danh viên chức y tế
Theo quy định của pháp luật, viên chức y tế được bổ nhiệm vào chức danh nghề nghiệp tương ứng với trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn và vị trí việc làm tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Các chức danh này được Bộ Y tế ban hành rải rác trong nhiều Thông tư khác nhau, quy định cụ thể về tên chức danh, mã số, tiêu chuẩn và nhiệm vụ, làm căn cứ để tuyển dụng, xếp lương, thăng hạng và tổ chức thi viên chức ngành y tế.
Dưới đây là tổng hợp đầy đủ các nhóm chức danh viên chức y tế hiện hành, kèm mã số chức danh và nguồn văn bản pháp luật liên quan.
Nhóm chức danh Bác sĩ
Trong hệ thống viên chức y tế, bác sĩ là nhóm chức danh giữ vai trò chuyên môn cao, trực tiếp thực hiện hoạt động khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người dân. Các chức danh bác sĩ được phân hạng rõ ràng, gắn với trình độ đào tạo, kinh nghiệm và phạm vi trách nhiệm chuyên môn.
Chức danh và mã số:
- Bác sĩ – V.08.01.03
- Bác sĩ chính – V.08.01.02
- Bác sĩ cao cấp – V.08.01.01
- Bác sĩ y học dự phòng – V.08.02.03
- Bác sĩ y học cổ truyền – V.08.04.03
(Quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2015/TTLT-BYT-BNV và các văn bản sửa đổi, bổ sung)
Nhóm chức danh Y sĩ
Y sĩ là chức danh viên chức y tế giữ vai trò quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt tại tuyến y tế cơ sở. Nhóm chức danh này hỗ trợ bác sĩ trong hoạt động chuyên môn và trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ y tế phù hợp với trình độ đào tạo.
Chức danh và mã số:
- Y sĩ – V.08.03.07
(Quy định tại Thông tư số 03/2019/TT-BYT)
Nhóm chức danh Dược
Nhóm chức danh dược viên chức y tế chịu trách nhiệm chính trong công tác quản lý, cung ứng và sử dụng thuốc tại các cơ sở y tế công lập. Việc phân hạng chức danh dược sĩ giúp xác định rõ năng lực chuyên môn và phạm vi hành nghề trong lĩnh vực dược.
Chức danh và mã số:
- Dược sĩ – V.08.08.03
- Dược sĩ chính – V.08.08.02
- Dược sĩ cao cấp – V.08.08.01
(Quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2015/TTLT-BYT-BNV)
Nhóm chức danh Điều dưỡng
Điều dưỡng là lực lượng trực tiếp tham gia chăm sóc người bệnh, theo dõi tình trạng sức khỏe và hỗ trợ thực hiện các chỉ định điều trị. Các chức danh điều dưỡng được phân theo từng hạng nhằm phản ánh trình độ, kỹ năng và mức độ chịu trách nhiệm trong công việc.
Chức danh và mã số:
- Điều dưỡng hạng III – V.08.05.12
- Điều dưỡng hạng II – V.08.05.11
- Điều dưỡng hạng I – V.08.05.10
(Quy định tại Thông tư số 03/2021/TT-BYT)
Nhóm chức danh Hộ sinh
Hộ sinh là nhóm chức danh viên chức y tế chuyên trách trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản, bà mẹ và trẻ sơ sinh. Việc quy định rõ chức danh và mã số giúp chuẩn hóa đội ngũ hộ sinh trong các cơ sở y tế công lập.
Chức danh và mã số:
- Hộ sinh hạng III – V.08.06.12
- Hộ sinh hạng II – V.08.06.11
- Hộ sinh hạng I – V.08.06.10
(Quy định tại Thông tư số 03/2021/TT-BYT)
Nhóm chức danh Kỹ thuật y
Nhóm chức danh kỹ thuật y giữ vai trò hỗ trợ quan trọng trong công tác xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng. Các chức danh được phân hạng dựa trên trình độ đào tạo và năng lực thực hành chuyên môn.
Chức danh và mã số:
- Kỹ thuật y hạng III – V.08.07.12
- Kỹ thuật y hạng II – V.08.07.11
- Kỹ thuật y hạng I – V.08.07.10
(Quy định tại Thông tư số 03/2021/TT-BYT)
Nhóm chức danh Y tế dự phòng
Viên chức y tế dự phòng là lực lượng nòng cốt trong công tác phòng, chống dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhóm chức danh này tập trung vào hoạt động giám sát dịch tễ, kiểm soát nguy cơ và triển khai các chương trình y tế dự phòng.
Chức danh tiêu biểu:
- Bác sĩ y học dự phòng
- Y sĩ y học dự phòng
- Viên chức làm công tác dịch tễ, kiểm soát bệnh tật
(Quy định tại các văn bản chuyên ngành của Bộ Y tế về y tế dự phòng)
Nội dung và hình thức thi viên chức y tế hiện nay
Việc thi tuyển viên chức y tế hiện nay được thực hiện theo quy định chung về tuyển dụng viên chức và các quy định chuyên ngành của ngành y tế. Căn cứ pháp lý trực tiếp điều chỉnh nội dung và hình thức thi là Nghị định số 115/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 85/2023/NĐ-CP của Chính phủ.
Hình thức thi viên chức y tế
Theo Điều 9 Nghị định 115/2020/NĐ-CP (được sửa đổi tại Nghị định 85/2023/NĐ-CP), tuyển dụng viên chức y tế được thực hiện thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó thi tuyển là hình thức phổ biến nhất đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.
Thi tuyển viên chức y tế gồm 2 vòng:
- Vòng 1: Thi kiểm tra kiến thức chung (trắc nghiệm)
- Vòng 2: Thi môn nghiệp vụ chuyên ngành (thi viết hoặc thực hành)
Nội dung thi viên chức y tế – Vòng 1
Theo khoản 1 Điều 9 Nghị định 115/2020/NĐ-CP, vòng 1 được tổ chức nhằm kiểm tra kiến thức nền tảng của người dự tuyển.
Nội dung thi vòng 1 gồm:
- Phần kiến thức chung:
- Luật Viên chức
- Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước
- Quy định liên quan đến ngành, lĩnh vực y tế
- Phần ngoại ngữ (nếu yêu cầu theo vị trí việc làm)
- Phần tin học (nếu yêu cầu theo vị trí việc làm)
Theo Nghị định 85/2023/NĐ-CP, một số đối tượng được miễn thi ngoại ngữ hoặc tin học nếu đáp ứng điều kiện về bằng cấp theo quy định.
Ôn tập ngay với các bộ câu hỏi trắc nghiệm liên quan tới kỳ thi viên chức y tế!
Nội dung thi viên chức y tế – Vòng 2
Theo khoản 2 Điều 9 Nghị định 115/2020/NĐ-CP, vòng 2 nhằm đánh giá năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của người dự tuyển, phù hợp với chức danh nghề nghiệp viên chức y tế đăng ký dự thi.
Hình thức thi vòng 2: Thi viết hoặc thi thực hành (Do người đứng đầu đơn vị sự nghiệp y tế quyết định).
Nội dung thi vòng 2 tập trung vào:
- Kiến thức chuyên môn theo chức danh viên chức y tế (bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, kỹ thuật y, y sĩ…)
- Hiểu biết về quy trình chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp y tế
- Khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn công việc
Thực hành ngay với bộ câu hỏi trắc nghiệm về Luật Khám bệnh, chữa bệnh cho kỳ thi viên chức y tế sắp tới của bạn!
Xem thêm: Thi viên chức là gì? Khái niệm, điều kiện dự thi và những câu hỏi thường gặp
Lộ trình phát triển nghề nghiệp của viên chức y tế
Lộ trình phát triển nghề nghiệp của viên chức y tế được xây dựng trên cơ sở chức danh nghề nghiệp, tiêu chuẩn chuyên môn và vị trí việc làm tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Theo quy định của pháp luật, viên chức y tế phát triển nghề nghiệp chủ yếu thông qua bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp, thăng hạng chức danh, nâng bậc lương và đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn.
Tuyển dụng và bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp ban đầu
Viên chức y tế sau khi trúng tuyển kỳ thi hoặc xét tuyển viên chức sẽ được bổ nhiệm vào chức danh nghề nghiệp tương ứng với trình độ đào tạo. Việc bổ nhiệm này là bước khởi đầu trong lộ trình nghề nghiệp, làm căn cứ để xếp lương, giao nhiệm vụ và đánh giá viên chức trong quá trình công tác.
Căn cứ pháp lý: Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019); Nghị định 115/2020/NĐ-CP.
Thực hiện nhiệm vụ theo vị trí việc làm và chức danh được bổ nhiệm
Sau khi được bổ nhiệm, viên chức y tế làm việc theo vị trí việc làm đã được phê duyệt, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ chuyên môn, nghĩa vụ của viên chức và quy định về đạo đức nghề nghiệp y tế. Kết quả thực hiện nhiệm vụ là căn cứ quan trọng để đánh giá viên chức hằng năm.
Việc đánh giá này ảnh hưởng trực tiếp đến:
- Nâng bậc lương thường xuyên
- Xem xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp
- Bố trí, sử dụng viên chức trong đơn vị
Căn cứ pháp lý: Điều 56 Luật Viên chức; Nghị định 90/2020/NĐ-CP về đánh giá, xếp loại viên chức.
Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
Trong quá trình công tác, viên chức y tế được cử tham gia đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, bao gồm:
- Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp
- Đào tạo nâng cao trình độ (đại học, sau đại học, chuyên khoa)
- Tập huấn chuyên môn, cập nhật kiến thức y khoa
Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng là điều kiện cần thiết để viên chức y tế đáp ứng tiêu chuẩn thăng hạng chức danh nghề nghiệp theo quy định của Bộ Y tế.
Căn cứ pháp lý: Điều 33 Luật Viên chức; các Thông tư của Bộ Y tế quy định tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp.
Thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức y tế
Thăng hạng chức danh nghề nghiệp là bước phát triển quan trọng trong lộ trình nghề nghiệp của viên chức y tế. Viên chức được xem xét thăng hạng khi:
- Đáp ứng tiêu chuẩn về trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn
- Có thời gian giữ chức danh hiện tại theo quy định
- Hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao
Việc thăng hạng giúp viên chức y tế được xếp lương ở hạng cao hơn, mở rộng phạm vi chuyên môn và trách nhiệm nghề nghiệp.
Căn cứ pháp lý: Nghị định 115/2020/NĐ-CP; các Thông tư chuyên ngành của Bộ Y tế.
Phát triển theo hướng quản lý hoặc chuyên môn sâu
Ngoài lộ trình thăng hạng chức danh nghề nghiệp, viên chức y tế có thể phát triển theo:
- Hướng chuyên môn sâu (chuyên gia, bác sĩ chính, bác sĩ cao cấp…)
- Hướng quản lý (tổ trưởng, trưởng khoa, phó trưởng khoa, lãnh đạo đơn vị)
Việc bổ nhiệm các chức vụ quản lý được thực hiện theo quy định về quản lý, sử dụng viên chức trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập.
Căn cứ pháp lý: Luật Viên chức; Nghị định 115/2020/NĐ-CP.
Nâng bậc lương và chế độ đãi ngộ
Song song với thăng hạng, viên chức y tế được hưởng nâng bậc lương thường xuyên hoặc trước thời hạn nếu đáp ứng điều kiện theo quy định. Chế độ tiền lương và phụ cấp là yếu tố quan trọng khuyến khích viên chức y tế gắn bó lâu dài với ngành.
FAQs – Câu hỏi thường gặp về viên chức y tế
Phần FAQs dưới đây tổng hợp các thắc mắc phổ biến nhất về viên chức y tế, giúp bạn nhanh chóng nắm được thông tin cần thiết trước khi đăng ký và tham gia kỳ thi.
Thi viên chức y tế là gì?
Thi viên chức y tế là hình thức tuyển dụng vào các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, trong đó người dự thi phải vượt qua các vòng thi đánh giá kiến thức chung và năng lực chuyên môn phù hợp với chức danh đăng ký.
Viên chức y tế có phải là công chức không?
Viên chức y tế không phải là công chức. Viên chức làm việc theo hợp đồng trong đơn vị sự nghiệp công lập, còn công chức làm việc trong cơ quan nhà nước và hưởng chế độ khác theo quy định pháp luật.
Ngạch viên chức y tế là gì?
“Ngạch viên chức y tế” là cách gọi phổ biến trong thực tế để chỉ hệ thống phân loại viên chức theo trình độ và chuyên môn. Theo quy định hiện hành, thuật ngữ chính thức được sử dụng là chức danh nghề nghiệp viên chức y tế.
Số hiệu viên chức y tế là gì?
Số hiệu viên chức y tế là mã số gắn với từng chức danh nghề nghiệp, ví dụ như bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ. Mã số này dùng để quản lý, xếp lương và xác định tiêu chuẩn chuyên môn của viên chức.
Viên chức y tế có được ký hợp đồng không xác định thời hạn không?
Có. Viên chức y tế sau thời gian tập sự và đáp ứng điều kiện theo quy định sẽ được ký hợp đồng làm việc không xác định thời hạn, trừ một số trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật.
Thời gian tập sự của viên chức y tế là bao lâu?
Thời gian tập sự của viên chức y tế phụ thuộc vào chức danh nghề nghiệp được tuyển dụng, thường dao động từ 6 đến 12 tháng. Trong thời gian này, viên chức được hướng dẫn chuyên môn và đánh giá năng lực trước khi bổ nhiệm chính thức.
Viên chức y tế có được chuyển công tác sang đơn vị khác không?
Có. Viên chức y tế có thể được điều động, luân chuyển hoặc tiếp nhận sang đơn vị sự nghiệp y tế công lập khác nếu đáp ứng nhu cầu công tác và được cơ quan có thẩm quyền đồng ý.
Viên chức y tế có được làm thêm ngoài giờ không?
Có. Viên chức y tế được làm thêm ngoài giờ theo phân công của đơn vị hoặc theo quy định về khám, chữa bệnh ngoài giờ, nhưng phải bảo đảm không ảnh hưởng đến nhiệm vụ chính và tuân thủ quy định của đơn vị.
Viên chức y tế có được mở phòng khám tư không?
Viên chức y tế chỉ được hành nghề ngoài giờ hoặc mở phòng khám tư khi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định và được sự đồng ý của cơ quan quản lý, đồng thời không vi phạm quy định về xung đột lợi ích.
Thi viên chức y tế có giới hạn độ tuổi không?
Thông thường, thi viên chức y tế không giới hạn độ tuổi nếu người dự tuyển đáp ứng điều kiện chung và tiêu chuẩn của vị trí việc làm. Tuy nhiên, một số đơn vị có thể quy định cụ thể trong thông báo tuyển dụng.
Viên chức y tế có được hưởng phụ cấp nghề không?
Có. Tùy theo vị trí công tác, môi trường làm việc và tính chất nghề nghiệp, viên chức y tế có thể được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề, phụ cấp độc hại hoặc phụ cấp đặc thù theo quy định.
Viên chức y tế có được nâng lương trước thời hạn không?
Có. Nếu lập thành tích xuất sắc trong công tác hoặc đáp ứng điều kiện theo quy định, viên chức y tế có thể được xét nâng bậc lương trước thời hạn.
Trượt thi viên chức y tế có được thi lại không?
Có. Người không trúng tuyển viên chức y tế ở kỳ thi trước vẫn có thể đăng ký dự thi ở các đợt tuyển dụng tiếp theo nếu đáp ứng đủ điều kiện theo thông báo tuyển dụng.
Viên chức y tế có phải tham gia bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp không?
Có. Viên chức y tế phải tham gia các khóa bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp để duy trì và nâng cao năng lực chuyên môn, đồng thời làm căn cứ xét thăng hạng.
Hy vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về viên chức y tế và có thêm cơ sở để lựa chọn, ôn tập và phát triển sự nghiệp trong ngành y. Nếu bạn đang có kế hoạch thi viên chức y tế, hãy chủ động ôn tập theo đúng cấu trúc đề thi và bám sát nội dung trọng tâm.
Bạn có thể tham khảo các tài liệu ôn thi, khóa học và đề luyện thi viên chức y tế được cập nhật thường xuyên tại Công chức 247 – nền tảng hỗ trợ luyện thi viên chức, công chức được nhiều thí sinh tin tưởng. Việc chuẩn bị bài bản ngay từ đầu sẽ giúp bạn tăng cơ hội trúng tuyển và tự tin hơn trong kỳ thi sắp tới.
